Neuropatia małych włókien nerwowych to schorzenie, które może prowadzić do przewlekłego bólu, zaburzeń czucia oraz problemów z funkcjonowaniem układu autonomicznego. Ze względu na subtelny początek i niespecyficzne objawy, często pozostaje nierozpoznana przez długi czas. Jakie są przyczyny i objawy tego schorzenia? Jakie badania pomogą w jego wykryciu? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Czym jest neuropatia małych włókien nerwowych?
Neuropatia małych włókien nerwowych (Small Fiber Neuropathy, SFN) to schorzenie dotyczące cienkich, niezmielinizowanych i zmielinizowanych włókien, które odpowiadają za czucie bólu, temperatury oraz funkcje autonomiczne organizmu. Choroba ta może mieć charakter przewlekły i postępujący, prowadząc do znacznego upośledzenia funkcjonowania pacjenta.
Objawy neuropatii małych włókien
Objawy neuropatii małych włókien nerwowych są bardzo zróżnicowane i mogą dotyczyć zarówno układu czuciowego, jak i autonomicznego. Do najczęstszych dolegliwości należą piekący lub kłujący ból kończyn dolnych i górnych, który często nasila się w nocy. W neuropatii małych włókien charakterystyczne jest występowanie hiperalgezji (nadmiernej wrażliwości na ból), hipoestezji (zmniejszenia czucia) oraz allodynii – bólu wywołanego bodźcami, które u zdrowych osób nie powodują dolegliwości, np. lekkim dotykiem. Pacjenci często skarżą się także na mrowienie, drętwienie i uczucie przechodzącego prądu, co może znacząco obniżyć komfort życia. W bardziej zaawansowanych przypadkach dochodzi do zaburzeń funkcji autonomicznych, takich jak zmniejszona lub nadmierna potliwość, suchość skóry i błon śluzowych, tachykardia czy niestabilność ciśnienia tętniczego.
Przyczyny neuropatii małych włókien
Przyczyny neuropatii małych włókien nerwowych są zróżnicowane, a w niektórych przypadkach nie udaje się ich jednoznacznie ustalić (tzw. neuropatia idiopatyczna). Najczęściej choroba rozwija się w wyniku cukrzycy lub stanu przedcukrzycowego, który prowadzi do przewlekłego uszkodzenia drobnych nerwów wskutek hiperglikemii. Do innych przyczyn zalicza się choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń, zespół Sjögrena, sarkoidoza czy twardzina. Infekcje wirusowe, np. HIV czy wirusowe zapalenie wątroby typu C, również mogą prowadzić do uszkodzenia włókien nerwowych. Niektóre leki stosowane w chemioterapii są znanym czynnikiem wywołującym neuropatię małych włókien. Zespół Guillaina-Barré, borelioza czy celiakia to kolejne potencjalne przyczyny choroby.
Diagnostyka neuropatii małych włókien
Rozpoznanie neuropatii małych włókien stanowi wyzwanie, ponieważ standardowe badania neurologiczne, takie jak testy czuciowego przewodnictwa nerwowego, nie wykazują nieprawidłowości. Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest biopsja skóry, pozwalająca na ocenę gęstości zakończeń nerwowych. Zmniejszona ilość włókien potwierdza chorobę i umożliwia jej klasyfikację. Jako metody wspomagające stosuje się badanie ilościowego czucia,które ocenia percepcję temperatury i bólu. Do przeprowadzenia tego badania używane są aparaty QST, które pozwalają na precyzyjne określenie progów czuciowych pacjenta. Sudoscan mierzy aktywność gruczołów potowych na podstawie reakcji elektrochemicznej, co może sugerować obecność neuropatii małych włókien nerwowych, jednak wyniki tego badania mogą nie być wystarczające do postawienia jednoznacznej diagnozy. Uzupełniająco stosuje się analizator neurosensoryczny, który mierzy próg percepcji sensorycznej, co może wskazywać na uszkodzenie włókien drobnych. Najbardziej podstawowym systemem do oceny progów termicznych jest Q Sense, który już pozwala na dokładniejszą analizę dysfunkcji czuciowych.
Podsumowanie
Neuropatia małych włókien nerwowych to schorzenie, które często pozostaje nierozpoznane ze względu na trudności diagnostyczne. Choroba ta może objawiać się bólem, zaburzeniami czucia oraz dysfunkcjami autonomicznymi, co znacząco obniża jakość życia pacjentów. Diagnostyka neuropatii małych włókien nerwowych wymaga zastosowania specjalistycznych metod, do których wykorzystywana jest nowoczesna aparatura medyczna, umożliwiająca dokładną ocenę funkcji nerwów i postawienie trafnej diagnozy. Leczenie zależy od przyczyny, a w przypadku neuropatii idiopatycznej skupia się na łagodzeniu objawów i poprawie funkcjonowania pacjenta.
Sprawdź również: Metoda termiczna w diagnostyce neuropatii
